تای بوکسینگ
«موی تای» یکی از کارآمدترین هنرهای رزمی و روش دفاعی از خود است که در آن ترکیبی از فنون مشت، آرنج، بازو و پا به شکل تخصصی برای حمله و دفاع استفاده می شود. موی تای یا به بیانی دیگر «بوکس تایلندی» که در زبان انگلیسی تای بوکسینگ نامیده می شود، هنری رزمی و ملی کشور تایلند است و به عنوان بخش ضروری فرهنگ مردم تایلند از دوران کهن بر جای مانده است و قدمت آن با تاریخچه مردم «تای» آمیخته شده است.
موی تای امتحان قدرت است و درآن از قسمتهای مختلف بدن به عنوان سلاحی در نبردها استفاده می شود و هیچ عضوی از بدن غیر فعال نمی ماند در واقع می توان گفت که «موی تای» نبرد با سلاح هایی است که همیشه همراه آدمی است و افراد بشر به طور خدادادی از آن بهره مند هستند. هنر رزمی «موی تای» به عنوان سلاحی مطرح شده است که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. سلاحی است که در همه حال حتی در هنگام مسافرت آماده بودن آن ضروری است و همچنین هر فرد به هنگام یادگیری موی تای باید نمک آن را بچشد سختی ها و تلخی های آن را نیز تحمل نماید.
قرن ها پیش، قبیله ای به نام «تای» از سلطنت پادشاهی تای مونگ یا تای موآنگ قبل از دوره بودا در سرزمین حاصل خیزی که در دو سمت رود «هوآنگ هو» و رود «یانگ تسه» در «سچوان» ، «هوپه» در جنوب چین قرار داشت مسکنی گزیدند که همواره برای زنده ماندن و حفظ خانواده، طایفه و... درحال جنگ بودند. در آن زمان مردم تای مورد هجوم قرار گرفتند و به سمت جنوب مهاجرت کردند که در آنجا نیز مورد حمله غیر بومیان و وحشیان قرار گرفتند و اموال خود را از دست دادند.
امید به زنده ماندن در چنین شرایطی و احساس نیاز به حفاظت از خود، قبیله را به سمتی تشویق کرد تا همراه اسلحه های موجود در آن زمان از قسمت های مختلف بدن نیز به عنوان ابزار تدافعی و تهاجمی در نبردهای تن به تن استفاده نمایند.
بعدها، طوایف «تای مونگ» به صورت یک ملت مستقل با هم متحد گردیدند و در جنوب رودخانه مکونگ با تشکیل سرزمینی مستقل برای دفاع از سرزمین و جلوگیری از تاخت و تاز دشمنان، هنرهای دفاعی را ابداع نمودند، روشهای دفاع از خود و تاکتیکها و استراتژی ها به شکل سیستماتیکی با سبکهای ویژه در کتابهای قوانین مبارزه چوپاسارت نوشته شدند و تمام روشهای مبارزه ای که بر پایه آن می توانستند دشمنان خود را از صحنه نبرد بیرون برانند، در آن گنجانده شد.وپاسارت نشان داد که چگونه میتوان با شمشیر چاقو نیزه تبر گرز و کلنگ جنگید و این قوانین به کتاب جنگجویان تبدیل گشت و مرجعی شد برای کسانی که می خواستند مهارت های مبارزه را بیاموزند و با وجود احساس عمیق و نیاز شدید به حفاظت از خود در تمامی لحظه ها، رفته رفته اسلحه های طبیعی و خدادادی بشر مانند ضربات مشت، آرنج، زانو و پا که همیشه همراه آدمی است، جایگزین سلاحهای واقعی گردید. ساقها مانند چوبی بلند برای دفاع و ضربه زدن، بازوها به عنوان شمشیرهای دوتایی برای دفاع کردن، مشت ها برای خرد کردن و آرنجها به عنوان ضربات نیزه، زانوها همانند گرز برای ضربه زدن و دفاع کردن و پاها نیز به عنوان چاقو و تیر به کار گرفته شدند. بدین گونه هر قسمت از بدن به عنوان مهارتی در مبارزه، به یک سلاح تبدیل شد و این آغاز داستانی است که چگونه «موی تای» به وجود آمد.
هنر موی تای تصادفاً به وجود نیامد، بلکه بر مبنای امید به زندگی در جنگها و غریزه وجود ملت آزاد، بنیان نهاده شد و بیش از 2000 سال هنر جنگیدن با مشت ها، پاها، زانوها و آرنجها از نسلی به نسل دیگر و توسط بینش اجداد «تای»ها گسترش یافت، و در واقع «موی تای» شرح و تعریفی است از ملتی که چیزی جز «موی تای» نمی توان بر روی آنها نام نهاد.
در دوره «سوخوتای»، پایتخت قدیم تایلند (1175-1377-سال بودایی) هنر موی تای فقط برای مردم عادی محدود نمی شد. آنها «موی تای» را نه تنها برای نبرد در جنگها بلکه به عنوان فردی که دانش و مهارت خود را بالا می برد، می آموختند. در این دوره «موی تای» به همان شکل به عنوان هنری برای پادشاه شناخته شد. عظمت و هیبت پادشاه در دانستن موی تای بود که وی را مبارزی شجاع، قوی و همچنین بوکسوری توانمند جلوه می نمود.
موی تای از سوخوتای به عنوان فعالیتی اجتماعی جزو سرگرمی ها محسوب می شد، تبدیل شد. ولی بزرگترین موج خروشانی از علاقه برای موی تای به عنوان یک ورزش قرنها پیش، یعنی زمانی که به دوره آیودها با پایتخت پیشین تایلند، معروف است، زیر نظر پادشاه نارسوان به وجود آمد. در طی این دوره، شخص پادشاه نیز موی تای را نیز تمرین می کرد و به دستور او تمامی سربازان، موی تای را به همراه تعلیمات نظامی آموزش می دیدند و از آن نیز استفاده می کردند. کم کم موی تای از ریشه خود به حرکت درآمد و تکنیکهای جدید مبارزه پدیدار شدند. تغییرات دیگری که موجب گسترش موی تای گردید توسط پادشاه دیگری از دوره آیودهایا و به نام پراکاسوآع که معروف به پادشاه ببر بود پدید آمد.
او نیز به موی تای بسیار علاقه داشت و اغلب به طور ناشناس در مبارزه و رقابتهای محلی و روستاها شرکت می کرد و با مبارزه با قهرمانان، مهارتهای خود را افزایش می داد. در طی سلطنت ایشان، مردم در صلح و آرامش زندگی می کردند. این پادشاه ارتش را وادار کرد تا آموزش موی تای، رسماً جزو تعلیمات نظامی باشد. در این زمان علاقه به موی تای به اوج خود رسید و به سرگرمی مردم، ارتش و همچنین پادشاه تبدیل گشت. منابع تاریخی نشان می دهد که مردم از تمامی قشرها برای یادگیری آن گردهم می آمدند. ثروتمند، فقیر، پیر، جوان همه خواستار موی تای شدند و در هر روستا مسابقاتی را برپا می کردند و برای قهرمان، جایزه تعیین می نمودند. این مسابقات مایه افتخار مردم بود و هر دور از مسابقه را شرط بندی می کردند. هم اکنون نیز در تایلند این رسوم ادامه دارد.
برگزاری مسابقات مهم در زمان پادشاهی راما، جزو دستورات سلطنتی گردید و به قهرمانان از سوی پادشاه، عنواین نظامی اعطا می شد. هم اکنون نیز مسابقات مهم با حضور اعضای خانواده سلطنتی افتتاح می گردد. به هر حال، دوره پادشاهی راما، آغاز دوره طلایی دیگری برای موی تای بود. او مبارزان قوی را برای برگزاری مسابقات بزرگ، گرد خود می آورد. در گذشته، مسابقات همانند امروز، داخل رینگ برگزار نمی شد، بلکه هر جایی که قابل دسترس بود، مانند یک محوطه یا یک زمین صاف از یک روستا انجام می گردید. از زمان رامای پنجم، تای بوکسورها در محوطه ای که اطراف آن را با طناب محصور کرده بودند، قرار می گرفت و با دستهای برهنه، مبارزه می کردند. قضاوت نیز فقط با یک داور وسط صورت می گرفت. رفته رفته رینگ مناسبی از جنس چوب ساخته شد و زمان مسابقه با ساعت اندازه گیری گردید. قبل از این دوره مکان مناسب و استاندارد برای مسابقه نداشته، برای اندازه گیری زمان مسابقه یک پوست نارگیل را سوراخ می کردند، روی آب به صورت شناور قرار می دادند، وقتی نارگیل درون آب غرق می شد با یک طبل پایان مسابقه را اعلام می-کردند.
مردم و پادشاهان، نقش بسیار مهمی در تبدیل این هنر رزمی به ورزش داشته اند. یکی از اولین قدم هایی که در شکل گیری این ورزش برداشته شد، توسط یک تایگر کینگ (پادشاه ببر) بود او نه تنها در فنون و تاکتیک های مبارزه، تحول ایجاد کرد بلکه تجهیزات آنرا نیز بهبود بخشید، بر اساس دستور او دستها و ساعدها با نواری که از موی اسب ساخته می شد، پوشیده می گردید تا اولاً ، از دستهای مبارزه گر حفاظت کند. ثانیاً ضربات کاری تری به حریفان وارد نماید. بعدها این ابزار با طنابهای کنفی و نوارهای کتان جایگزین گردید. نقل شده است در مبارزات ویژه با توافق طرفین، از خورده شیشه که با چسب به پوشش طنابهای کنفی و مشتهای مبارزین می چسبید، استفاده می شد. در طی زمان تغییرات در این ورزش، نه تنها به قوانین مبارزه ای اعمال گردید بلکه به تجهیزات و وسایل آن نیز کشیده شد.
یک سری از تغییرات اساسی بودند. ضربه پا یا زانو به ناحیه بیضه مبارز، تا سال 1930 کاملاً قانونی بود و مبارزان برای محافظت این قسمت، از پوست درخت و قشرهای سخت دریایی که با یک تکه پارچه مابین پاها و دور کمر بسته می شد، استفاده می کردند. بعدها با سفر یک تای بوکسور به کشور مالزی، نوع رایج این حفاظ که در مسابقات بوکس استفاده می شد، رایج شد و جایگزین سنتی آن گردید. در سال 1930 تغییرات عمده ای در این ورزش به وجود آمد و آن کدبندی شدن و قوانین امروزی بود که برای این ورزش تعریف شد، نوارهای طنابی از دور دستها حذف گردید و به جای آن از دستکش بوکس استفاده شد. همزمان با ارائه دستکش، نوآوری های دیگری مانند تقسیم-بندی اوزان یک مبارزه گر با حریف خود با هر وزن و اندازه مسابقه می دادند، اما در قوانین جدید به جای آن که یک نفر، قهرمان کلی شود برای هر وزن یک قهرمان در نظر گرفته شد.
استادیومهای موی تای به جای محوطه های مبارزه و رینگهای موقتی، در دوران حکومت رامای هفتم، قبل از جنگ جهانی دوم تأسیس گردید. از آن دوران تا کنون، بوکسورهای کشورهای دور و نزدیک از اقصی نقاط جهان نیز در این مسابقات شرکت کرده، اعتبار و شهرتی را به خود اختصاص دادند. این مسابقات امروزه در بانکوک در استادیوم های مهمی، چون راجادمرن و لودمپینی همچنان ادامه دارد. تبلیغات جهانی برای موی تای از سال 1973 با چاپ تمبرهایی حاوی تصاویر موی تای آغاز گردید و این سری از تمبرها در آن سالها به عنوان پرفروش ترین تمبرهایی بود که در رقابت بین المللی نامه نگاری شناخته شد. هنر رزمی موی تای در دوره قبل از آیودهایا «سبک چای یوت» روش مبارزه چند وجهی نامیده می شد. از آن زمان که کشور سیام نام خود را به تایلند تغییر داد، این ورزش هم موی تای نامیده شد. موی تای از زمان پیدایش تا کنون تغییرات بسیاری را به خود دیده است. تا چندی پیش یک مهارت کامل در نبرد نزدیک به حساب می آمد ولی حالا یک ورزش محسوب می شود، اما در اصل مجموعه ای است از سنت های قدیمی که یک روح اصیل در مبارزات آن آمیخته است. موی تای مبارزه ای است با شیوه سنتی در دنیای مدرن.
اسرار لگد کشنده موی‌تای
شما می‌توانید صدای تخریب ناشی از لگد قدرتی موی‌تای را بشنوید، حتی اگر واقعاً نبینید که استخوان پای لگدزننده به هدف برخورد نماید. اغلب متخصصان، این ضربه را به‌عنوان قدرتمندترین لگد در هنرهای رزمی رده‌بندی می‌کنند. نه به خاطر افسانه‌هائی درباره این‌که چگونه این ضربه دختان را می‌شکند و نیروهای فولادی را خم می‌کند. بلکه به خاطر تخریبی که هنگام اصابت بر قفسه سینه یک حریف ایجاد می‌نماید.
یودسانکلای فایرتکس یک استاد لگد قدرتی موی‌تای است، یک صاحب عنوان شورای بوکس جهانی در رده میان‌وزن و قهرمان استادیوم لومپینی که مبارزانی از ژاپن، ایران، آلمان، فرانسه، آمریکا، استرالیا و تایلند را ناک‌اوت کرده است. او قبول کرد تا اسرار لگد خود را با خوانندگان ما در میان بگذارد. پیش از این‌که بررسی روشهای او را آغاز کنید باید بدانید که او یک مبارز چپ پا است، به این معنی که از پای چپش برای لگد قدرتی استفاده می‌کند. اگر شما یک مبارز راست پا هستید، وقتی روشهای توضیح داده شده در این‌جا را می‌خوانید، خیلی راحت جای لغات راست و چپ را باهم عوض کنید.
●۱۱ اصل قدرت
طبق نظر فایرتکس، ۱۱ اصل برای اجرای قدرتی این ضربه وجود دارد:
▪ از گام نقطه محوری استفاده کنید
پیش از آن‌که لگد بزنید، پای راست (جلو) شما یک گام به جلو و باز مختصر به راست برمی‌دارد. اطمینان حاصل کنید که این حرکت شما را به سمت حریف می‌برد. گام برداشتن را آن‌قدر تمرین کنید تا نقطه محوری اعضاء خود را بیابید. زیرا تنها پس از آن است که قادر خواهید بود تا قدرت لگد را رها سازید.
▪ پای ببر فرو می‌رود
سپس پای راستتان به زمین فرو می‌رود و پاشنه پا بالا می‌آید تا وزن روی سینه پا بیفتد. این کار یک نقطه محوری خلق می‌کند که لگن و بدنتان روی آن چرخش می‌نماید.
بسیاری از رزمی‌کاران سعی می‌کنند با بلند شدن از روی زمین لگد قدرتی را به‌صورت یک لگد پرشی اجرا کنند و یا این‌که پایشان را آن‌قدر محکم روبه بالا می‌گردانند که از زمین بلند شوند. هر دو کار اشتباه است. شما باید روی زمین بمانید. یاد بگیرید وقتی لگدتان را به سمت حریف می‌زنید سینه پایتان را در تماس با زمین احساس کنید.
▪ وزنتان را به جلو پرتاب کنید
از وضعیت خنثی و متعادل مبارزه‌ای خود، وزنتان را به لگد منتقل کنید. افرادی که سایر هنرهای رزمی را تمرین کرده‌اند، اغلب با این کار مشکل دارند. بسیاری از هنرها به شاگردان یاد می‌دهند که هنگام لگد زدن به عقب خم شوند. اما موی‌تای می‌گوید همیشه باید به جلو خم شوید و یا حداقل وزنتان را به جلو حرکت دهید. به همین علت است که مبارزان موی‌تای که ۵۵ کیلو وزن دارند می‌توانند همانند رزمی‌کاران ۱۰۰ کیلوئی لگد بزنند.
▪ پای جلوئی خود را همانند یک باله‌کار نگاه دارید
پس از گام برداشتن، پای محور شما باید به گونه‌ای صاف شود که بتوانید روی سینه پا شبیه حرکت یک باله‌کار بچرخید. بسیاری از تازه‌واردان موی‌تای برای اجرای لگد قدرتی وقتی باید کاملاً ایستاده باشند، چمپاتمه می‌زنند.
▪ یک عروسک خیمه‌شب‌بازی آویزان به یک نخ باشید!
از وضعیت ایستاده مبارزه‌ای، دست چپتان باید به‌صورت حمله‌ای و روبه پائین و تا جائی‌که ممکن است به پشت قوس بردارد. در همان زمان پای چپتان برای لگد بالا می‌آید. در حقیقت دست، پا را راه می‌اندازد، به گونه‌ای که گوئی پا به یک نخ متصل است و با آن به سمت هدف می‌رود و برمی‌گردد. نخ را با دست چپتان به عقب برگردانید تا پای چپتان به سمت هدف برسد. هرقدر حرکت قوسی دست، قوی‌تر باشد، لگدتان قوی‌تر خواهد شد.
مبتدیان اغلب دستشان را می‌اندازند، زیرا فکر می‌کنند دارند گاردشان را پائین می‌آورند و صورتشان را باز می‌گذارند. آن‌چه آنها نیاز دارند، توجه به تجربه موی‌تای است که یاد می‌دهد پا بلندتر و قوی‌تر از دست است. وقتی یک لگد قدرتی اجرا می‌کنید، این ضربه آن‌قدر محکم و سریع است که هر مشتی که ممکن است روی صورت شما بنشیند در مقایسه با آن بی‌اهمیت خواهد بود. به همین دلیل است که این اولین چیزی است که برای یک مبارز موی‌تای شدن باید بیاموزید.
▪ به هدف لگد بزنید
در بحث این‌که چه اسلحه‌ای به چه هدفی حمله می‌کند، تای‌بوکسینگ بسیار منحصربه‌فرد کار می‌کند. در مورد لگد قدرتی پای چپ با زاویه ۳۰ درجه یا کمتر بالا می‌رود، هدف دنده‌هاست، استخوان‌های کوچک قفسه‌سینه تنها چیزی که از آنها محافظت می‌کند، آرنج حریف است. در نتیجه باید با زاویه‌ای لگد بزنید که پایتان را قادر سازد به بالا و زیر مفصل حرکت نماید. این دقیقاً همان عملی است که باعث می‌شود لگد قدرتی موی‌تای همان لگد دورانی نباشد.
▪ با اسلحه خود حمله کنید
استخوان ساق پای چپ اسلحه شماست. از پشت پا استفاده نکنید. زیرا اگر این‌کار را انجام دهید به سرعت متوجه می‌شوید که چرا کاربرد آن توصیه نمی‌شود.
برای درک بهتر این‌که چرا ساق پا برای حمله به کار می‌رود، آن را لمس کنید و با نوک انگشتان تمام آن را بررسی کنید. متوجه خواهید شد که سطح استخوان درست زیر پوست سطح داخلی پا قرار دارد و عضلات و اعصاب در سطح خارجی مابین پوست و استخوان خوبیده‌اند. بهترین راه برای لگد زدن با ساق پا اینست که ساق پایتان را در زاویه ذکر شده بالا بیاورید. پشت پا با زاویه‌ای ۴۵ درجه روبه بالا قرار می‌گیرد تا تضمین کند با اسلحه‌تان به هدف ضربه خواهید زد.
در سایر هنرها مربیان اغلب لگدهائی را آموزش می‌دهند که از پشت پا و عضلات قسمت تحتانی ساق برای ضربه زدن به هدف استفاده می‌کنند و در آن انگشتان پا به‌صورت افقی یا حتی روبه پائین قرار دارند. انجام چنین کاری در یک مسابقه موی‌تای مطمئناً کارائی شما را کاهش می‌دهد و ممکن است منجر به آسیب‌دیدگی شود.
این‌جا این سئوال مطرح می‌شود: ساق پای خود را چگونه به‌عنوان یک اسلحه آماده می‌کنید؟ پاسخ ساده آن عبارت است از استفاده از روغن تای، بالشتک‌های چرمی تای، کیسه سنگین چرمی و یک حریف تمرینی خوب. غلتاندن اشیا روی پا، لگد زدن به درختان و تمام روشهای دیوانه‌واری که احتمالاً در فیلم‌ها دیده‌اید، موی‌تای نیستند. روغن باید قبل و بعد از آن‌که صدها لگد ساق به بالشتک‌ها (میت) یا کیسه سنگین زدید استفاده شود. این کار شما را برای بهترین روش آموزش آماده می‌کند. در مبارزه وقتی استخوان انسان به استخوان انسان برخورد می‌کند هر دو طرف قوی‌تر می‌شوند. به عبارت دیگر برای ساخت اسلحه‌های قوی، باید آنها را در تمرین مبارزه‌ای سبک، تمرین مبارزه‌ای سنگین و مسابقه به کار ببرید. همان‌طور که معروف است، آهن، آهن را تیز می‌کند.
▪ سابای ـ سابای
یعنی باید راحت و شل باشید. لگد قدرتی بر پایه ساختار بدنی، امتداد استخوان و استفاده درست از وزن استوار است. کشش عضلانی مطرح نیست. این پیام به‌صورت سابای ـ سابای بیان می‌شود که به شما یادآوری می‌کند احساس، قلب و روح خود را راحت کنید.
پایه‌های اجرا: لگد قدرتی موی‌تای سابای ـ سابای با افزایش قدرت تحمل آغاز می‌شود. شما باید یک بدن راحت و شل داشته باشید و این یعنی نفستان را در طی یک مبارزه حبس نکنید. کسب آمادگی صحیح، توانائی شما در تنفس منظم و نرم را افزایش می‌دهد. هدفتان در تمرین باید این باشد که قادر باشید پس از تکرار ۵۰
استاد گرجیان